Egzersiz ve Beyin Fonksiyonları: Sistematik İnceleme
*Emircan Siler1, Muhammet Yücel2, Rasim Garalov3, Ali Rıza Gürsoy4, Mert Sipahi5
Gönderilme Tarihi -Received : 30.05.2024
Kabul Tarihi – Accepted : 25.06.2024
Yayın Tarihi – Published : 30.06.2024
Özet: Düzenli fiziksel aktivitenin bilişsel işlevi geliştirdiğini ve yaşa bağlı bilişsel gerilemeye karşı koruduğunu göstermiştir. Düzenli fiziksel aktivite yapmak, beyne kan akışını ve oksijen alımını artırır. Bu durum, yeni beyin hücrelerinin oluşumunu ve büyümesini teşvik eden beyin kaynaklı nörotrofik faktör (BDNF) gibi büyüme faktörlerinin salınımını da teşvik eder. Ek olarak, egzersiz odaklanmayı, konsantrasyonu ve genel zihinsel berraklığı artırır. Bu bağlamda; bu sistematik derlemenin amacı, egzersiz ve beyin fonksiyonlarını sistematik derleme aracılığı ile inceleyerek yorumlamaktır. Araştırma, “Egzersiz, Beyin ve Beyin Fonksiyonları” anahtar kelimeleriyle ilgili literatürü kapsamlı bir şekilde tarayarak gerçekleştirilmiş ve sistematik bir derleme olarak yapılandırılmıştır. Elde edilen verileri analitik yöntemlerle birbirine bağlayarak konunun derinlemesine incelenmesi sağlanmıştır. Yorumsamacı yaklaşım ise, egzersizin beyin fonksiyonları üzerindeki etkilerini anlamlandırmak için kullanılmış; bu bağlamda bireylerin egzersize yüklediği anlamlar ve bireysel deneyimler ön plana çıkarılarak yorumlamalar yapılmıştır. Yorumsamacı yaklaşım, bir nevi “anlama” öğretisi olarak değerlendirilebilir; bu yaklaşım, literatürdeki verileri bireylerin deneyimlerinden yola çıkarak açıklamak için kullanılmıştır (Keat ve Urry, 2016; Şakar ve Sarikan, 2023). Araştırma sonuçları incelendiğinde, 2011-2024 yılları arasında yapılan egzersiz ve beyin fonksiyonları üzerine yapılan araştırmalar değerlendirilmiştir. Sonuç olarak; egzersiz uygulamalarının nöroplastisiteyi artırdığı, bilişsel işlevi ve günlük yaşam yeteneğini iyileştirdiği, nörogenez oluşumuna yardımcı olduğunu göstermektedir. Egzersizin, klinik semptomları iyileştirmedeki faydalarına paralel olarak, nörogenezi, gelişmiş metabolizma ve anjiyogenez de dâhil olmak üzere beyin bakımı ve plastisite için bir dizi destek sistemini modüle ettiği tespit edilmiştir. |
Anahtar Kelimeler: Egzersiz, Beyin Fonksiyonu ve Sağlık. |
Abstract: Regular physical activity has been shown to enhance cognitive function and protect against age-related cognitive decline. Regular physical activity increases blood flow and oxygen intake to the brain. This, in turn, promotes the release of growth factors such as brain-derived neurotrophic factor (BDNF) that stimulate the formation and growth of new brain cells. Additionally, exercise enhances focus, concentration, and overall mental clarity. In this context, this systematic review aims to examine and interpret the effects of exercise on brain functions through systematic review methods. The research was conducted by comprehensively scanning the literature on “Exercise, Brain, and Brain Functions” and structuring it as a systematic review. Analytical methods were used to interconnect the data, allowing for an in-depth investigation of the subject. The interpretative approach was utilized to make sense of the effects of exercise on brain functions, emphasizing the meanings individuals attribute to exercise and their experiences. This hermeneutic approach can be considered a form of “understanding” pedagogy, used to explain the data in the literature based on individuals’ experiences (Keat & Urry, 2016; Şakar & Sarikan, 2023). When examining the research results, studies on exercise and brain functions conducted between 2011 and 2024 were evaluated. Consequently, exercise practices enhance neuroplasticity, improve cognitive function and daily life skills, and support neurogenesis. Furthermore, exercise has been found to modulate a range of support systems for brain maintenance and plasticity, including enhanced metabolism and angiogenesis, parallel to its benefits in improving clinical symptoms. |
Keywords: Exercise, Brain Function, and Health. |
Citation: Siler, E., Yücel, M., Garalov, R., Gürsoy, A.R., Sipahi, M. (2024). Egzersiz ve beyin fonksiyonları: sistematik inceleme. International Journal of Health, Exercise, and Sport Sciences (IJOSS), 1(2), 1-5.
References
- Aslanyan V, Ortega N, Fenton L, Harrison TM, Raman R, Mack WJ, Pa J. (2023). Protective effects of sleep duration and physical activity on cognitive performance are influenced by β-amyloid and brain volume but not tau burden among cognitively unimpaired older adults. Neuroimage Clin.;39:103460.
- Budde H, Schwarzc R, Velasques B, Ribeiro P, Holzweg M. Machado S, et al. (2016). The Need for Differentiating Between Exercise, Physical Activity, and Training. Autoimmunity Reviews.; 15(1): 110
- Cotman CW, Berchtold NC. Exercise: A Behavioral Intervention to Enhance Brain Health and Budde H, Schwarzc R, Velasques B, Ribeiro P, Holzweg M. Machado S, et al. (2002). The Need for Differentiating Between Exercise, Physical Activity, and Training. Autoimmunity Reviews. 2016; 15(1): 110- Plasticity. Trends in Neurosciences.; 25(6): 295-301.
- Çakır, Z., & Erbaş, Ü. (2021). Spor bilimlerinde okuyan öğrencilerin sporcu uyku davranış tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 593-604.
- Erickson KI, Voss MW, Prakash RS, Basak C, Szabo A, Chaddock L, Kim JS, Heo S, Alves H, White SM, Wojcicki TR, Mailey E, Vieira VJ, Martin SA, Pence BD, Woods JA, McAuley E, Kramer AF. (2011). Exercise training increases size of hippocampus and improves memory. Proc Natl Acad Sci U S A. Feb 15;108(7):3017-22.
- Gönen, M., Ceyhan, M.A., Çakır, Z., Zorba, E. & Coşkuntürk, O.S.(2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin rekreasyon alanı kullanımlarına ilişkin engel ve tercihleri, The Online Journal of Recreation and Sports (TOJRAS), 11 (4),59-76. https://doi.org/10.22282/ojrs.2022.109
- Hang, Y. K., Chu, C. H., Wang, C. C., Wang, Y. C., Song, T. F., Tsai, C. L., & Etnier, J. L. (2015). Dose-response relation between exercise duration and cognition. Med. Sci. Sports Exerc, 47, 159-165.
- Hotting K, Roder B. (2013). Beneficial Effects of Physical Exercise on Neuroplasticity and Cognition. Neuroscience and Biobehavioral Reviews.; 37(9): 2243-57.
- Johansson ME, Cameron IGM, Van der Kolk NM, de Vries NM, Klimars E, Toni I, Bloem BR, Helmich RC. (2022). Aerobic Exercise Alters Brain Function and Structure in Parkinson’s Disease: A Randomized Controlled Trial. Ann Neurol. Feb;91(2):203-216.
- Keat, R., Urry, J., & Çelebi, N. (1994). Bilim Olarak Sosyal Teori. İmge
- Kelly MP. (2016). Train your Brain-Holistic Benefits of Exercise on the Brain. 15th The Society of Chinese Scholars on Exercise Physiology and Fitness (SCSEPF) Annual Conference; Hong Kong Baptist University; July 22-26; China.
- Kirk-Sanchez, N. J., & McGough, E. L. (2014). Physical exercise and cognitive performance in the elderly: current perspectives. Clinical interventions in aging, 9, 51.
- Kurt, C., Pekünlü, E., Atalağ, O., & Çatıkkaş, F. (2010). Tam ve kısmi uyku yoksunluğunda performans. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 70-76.
- Menengiç, K. N., Yeldan, İ., & Bahadır, F. E. (2023). Aerobik egzersizin beyin sağlığının korunması ve geliştirilmesi üzerine etkisi-derleme makalesi. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 101-113.
- Montero-Odasso M, Almeida QJ, Burhan AM, Camicioli R, Doyon J, Fraser S, Li K, Liu-Ambrose T, Middleton L, Muir-Hunter S, McIlroy W, Morais JA, Pieruccini-Faria F, Shoemaker K, Speechley M, Vasudev A, Zou GY, Berryman N, Lussier M, Vanderhaeghe L, Bherer L. (2018). SYNERGIC TRIAL (SYNchronizing Exercises, Remedies in Gait and Cognition) a multi-Centre randomized controlled double blind trial to improve gait and cognition in mild cognitive impairment. BMC Geriatr. Apr 16;18(1):93.
- Northey, J. M., Cherbuin, N., Pumpa, K. L., Smee, D. J., & Rattray, B. (2018). Exercise interventions for cognitive function in adults older than 50: a systematic review with meta-analysis. British Journal Of Sports Medicine, 52(3), 154-160.
- Özden, Y., (2003). Öğrenme ve Öğretme, Geliştirilmiş 5. Baskı, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
- Ploughman M, Attwood Z, White N, Dore` JJE, Corbett D. (2007). Endurance exercise facilitates relearning of forelimb motor skill after focal ischemia. European Journal of Neuroscience;25:3453–3460.
- Rodriguez-Ayllon M, Solis-Urra P, Arroyo-Ávila C, Álvarez-Ortega M, Molina-García P, Molina-Hidalgo C, Gómez-Río M, Brown B, Erickson KI, Esteban-Cornejo I. (2024). Physical activity and amyloid beta in middle-aged and older adults: A systematic review and meta-analysis. J Sport Health Sci. Mar;13(2):133-144.
- Sanders, L. M., Hortobagyi, T., la Bastide-van Gemert, S., van der Zee, E. A., & van Heuvelen, M. J. (2019). Dose-response relationship between exercise and cognitive function in older adults with and without cognitive impairment: a systematic review and meta-analysis. PloS one, 14(1), e0210036.
- Schneider N, Yvon C. (2013). A review of multidomain interventions to support healthy cognitive ageing. J Nutr Health Aging. Mar;17(3):252-7.
- Smith, P. J., Blumenthal, J. A., Hoffman, B. M., Cooper, H., Strauman, T. A., Welsh-Bohmer, K., … & Sherwood, A. (2010). Aerobic exercise and neurocognitive performance: a meta-analytic review of randomized controlled trials. Psychosomatic medicine, 72(3), 239.
- Soylu, H., (Nisan, 2004). Keşif Yoluyla Öğrenme: Fen Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar, 1. Basım, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
- Şakar, M., ve Sarıkan, Ü. (2023). Tribün Şiddeti: Sembolik Etkileşim Kuramı Ve Kırıkcam Teorisi Bağlamında Bir Sentez. International Journal Of Eurasia Social Sciences/Uluslararasi Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 14(51).
- Vidoni, E. D., Johnson, D. K., Morris, J. K., Van Sciver, A., Greer, C. S., Billinger, S. A., … & Burns, J. M. (2015). Dose-response of aerobic exercise on cognition: a community-based, pilot randomized controlled trial. PloS one, 10(7), e0131647.