Üniversite Öğrencilerinin Serbest Zaman Doyumu ve Sağlık Algısı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Investigation of the Relationship between University Students’ Leisure Satisfaction and Health Perception Levels

Dursun Yılmaz BAYCAN ¹ Hayri AKYÜZ ²

¹Bartın University, Faculty of Sports Science, Bartın, Turkey, Orcid: 0000-0002-6632-0264
*Correspondence: ²Bayburt University, Faculty of Sports Science, Bayburt, Türkiye, hayriakyuz@bayburt.edu.tr Orcid: 0000-0002-8550-6689

Not: Bu çalışma Bartın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü’nde Doç. Dr. Hayri AKYÜZ danışmanlığında Dursun Yılmaz BAYCAN’ın yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.17690292

https://www.ijoss.org/Archive/issue2-volume2/ijoss-Volume2-issue2-30.pdf

Download Full Text
Received / Gönderim: 20.08.2024 Accepted / Kabul: 30.05.2025 Published / Yayın: 30.06.2025

Abstract

The main purpose of this study is to examine the relationship between university students’ leisure satisfaction and health perception levels. In the research, “Descriptive (Figurative) and Relational Search Model” was used. The universe of the study consists of students studying at Bartın University, Faculty of Sport Sciences. The sample group of the study consists of a total of 370 participants (165 women and 205 men) studying in the 2019- 2020 academic year and selected by random selection from the universe. As a data collection tool, created by the researcher and consultant personal information form, “Leisure Satisfaction Scale (LSS)” and “Perception of Health Scale (PHS)” were used. The data were analyzed in the “SPSS 23.0” program. Frequency, percentage, arithmetic mean and standard deviation for demographic variables, T-test and ANOVA for differentiation status, Correlation test for relationship status were used. In addition, TUKEY test was used to determine differences between groups. The significance level was evaluated as (p<0,05) in all analyzes for the study. According to the research findings; leisure satisfaction and health perception levels of the participants do not differ in terms of gender, department, class, education type, and frequency of participating in weekly leisure activities variables. There is no relationship in any sub-dimension depending on the age variable. In the “Educational” and “Relaxation” sub- dimensions of the perceived average monthly income variable, a significant difference was found in favor of participants with high income levels. Finally; in the correlation analysis results regarding the relationship between the total scores of the two scales, there is a significant positive correlation between “LSS” and “PHS”. There are also positive relationships between sub-dimensions of leisure satisfaction scale and health perception scale. As a result, it was determined that the leisure satisfaction and perceived health levels of the participants differ in terms of the perceived monthly average income variable, while the perceived health levels of the participants increased as their leisure time satisfaction levels increased.

Keywords: Leisure Satisfaction, Health Perception, Student.

ÖZ

Bu araştırmanın temel amacı, üniversite öğrencilerinin serbest zaman doyumu ve sağlık algısı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmada “Tanımlayıcı (Betimsel) ve İlişkisel Tarama Modeli” kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Bartın Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklem grubunu ise 2019-2020 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören ve evrenden rastgele seçim yöntemi ile belirlenmiş (165 kadın ve 205 erkek), toplam 370 katılımcı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacı ve danışman tarafından oluşturulan kişisel bilgi formu, “Serbest Zaman Doyum Ölçeği (SZDÖ)” ve “Sağlık Algısı Ölçeği (SAÖ)” kullanılmıştır. Veriler “SPSS 23.0” programında analiz edilmiştir. Demografik değişkenler için frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma, farklılaşma durumlarına yönelik T-testi ve ANOVA, ilişki durumlarına yönelik Korelasyon testi kullanılmıştır. Ayrıca, gruplar arasındaki farklılıkları tespit etmek için TUKEY testi kullanılmıştır. Araştırmaya yönelik bütün analizlerde anlamlılık seviyesi (p<0,05) olarak değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularına göre; katılımcıların serbest zaman doyumu ve sağlık algısı düzeyleri cinsiyet, bölüm, sınıf, öğrenim türü ve haftalık serbest zaman aktivitesine katılma sıklığı değişkenleri açısından farklılaşmamaktadır. Yaş değişkenine bağlı hiçbir alt boyutta ilişki bulunmamaktadır. Algılanan aylık ortalama gelir durumu değişkenine ilişkin “Eğitimsel” ve “Rahatlama” alt boyutlarında gelir seviyesi yüksek olan katılımcılar lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Son olarak; iki ölçek toplam puanları arasındaki ilişkiye yönelik korelasyon analizi sonuçlarında “SAÖ” ve “SZDÖ” arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmaktadır. Aynı zamanda serbest zaman doyumu ölçeği ile sağlık algısı ölçeği alt boyutları arasında pozitif yönlü ilişkiler de bulunmaktadır. Sonuç olarak, katılımcıların serbest zaman doyumu ve algılanan sağlık düzeyleri algılanan aylık ortalama gelir değişkeni açısından farklılık gösterirken, katılımcıların serbest zaman doyum düzeyleri arttıkça algılanan sağlık düzeylerinin de arttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Serbest Zaman Doyumu, Sağlık Algısı, Öğrenci.

APA 7 Citation

Baycan, D.Y., & Akyüz, H.(2025). Investigation of the Relationship between University Students’ Leisure Satisfaction and Health Perception Levels. International Journal of Health, Exercise, and Sport Sciences (IJOSS), 2(2), 365–380.  https://www.ijoss.org/Archive/issue2-volume2/ijoss-Volume2-issue2-30.pdf

References / Kaynaklar

• Ada, S. & Baysal, Z. N. (2018). Sınıf Yönetimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, s. 225.
• Akyürek, G., Kars, S. & Bumin, G. (2018). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman ile ilişkili tutum, yönetim ve memnuniyetlerinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), s. 1-12.
• Alagöz Ekti, Z. (2020). Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı Kişilerin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Genel Sağlık Taramaları ve Sağlık Algısı Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi. Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Tıpta Uzmanlık Tezi, Afyonkarahisar.
• Arslan, S. (2013). Serbest Zaman-Rekreasyon ve Serbest Zaman Eğitimi, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, s. 4, 11, 12.
• Aydın, İ. & Yaşartürk, F. (2016). Rekreasyonel etkinliklere yönelik fitnes katılımcıların ilgilenim düzeyleri demografik özelliklere göre durumu. Journal of Science, Culture, and Sports (Intjscs), 4(20), 704-704.
• Aydın, İ. (2022a). Serbest zaman ilgilenimi ve yaşam doyum ilişkisinde etkinlik doyumunun kısmi aracılık etkisi: rekreasyonel koşucular örneği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 13(1), 53-72.
• Aydın, İ. (2022b). Rekreasyonel faaliyetlerde etkinlik doyum ölçeğinin Türkçe uyarlaması. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 420-427.
• Aydın, İ., Yaşartürk, F. (2017). Fitnes katılımcıların rekreasyonel etkinliklere yönelik motivasyon düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Journal Of Science, Culture, And Sports (Intjscs), 3, 142-152.
• Ayhan R., Akay B., Öçalan M. & Orhan R. (2022). Üniversite öğrencilerinin rekreasyon fayda düzeyleri ile akademik öz-yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(3), 258-275.
• Ayhan, B. & Özel, B. (2020). Examining the relationship between leisure attitude and life satisfaction levels of university students. International Journal of Sport Culture and Science, 8(3), 154-166.
• Ayhan, B., Akay, B. & Gökçen, G. (2021). Examination of Folk Dances Athletes’ Evaluation of Coach Behaviors According to Some Demographic Variables. International Journal of Sport Culture and Science, 9(1), 54-66.
• Ayyıldız, T. (2015). Rekreatif Dans Faaliyetlerine Katılan Bireylerin Serbest Zaman Tatmin Düzeylerinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Bahar, H. H. (2008). Cinsiyet ve branşa göre eğitim fakültesi öğrencilerinin serbest zaman etkinlikleri (Erzincan eğitim fakültesi örneği). Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 117-140.
• Beard, J. G. & Ragheb. M. G. (1980). Measuring leisure satisfaction. Journal of Leisure Research, 12, 20-33.
• Burke, P. (1995). The Invention of Leisure in Early Modern Europe. London: Past&Present, s.        136-150.
• Çingöz, Y.E., Mavibaş, M., Asan, S. & Sevindik, B. (2021). Meslek gruplarına göre serbest zaman fiziksel aktivite kısıtlayıcılarının araştırılması. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 102-113.
• Diamond, J.J., Becker, J.A., Arenson, C.A., Chambers, C.V., & Rosenthal, M.P. (2007). Development of a scale to measure adults’ perceptions of health: priliminary findings. Journal of Community Psychology, 35(5), 557-61.
• Er, B. (2020). Uluslararası Spor Organizasyonlarında Gönüllü Motivasyonu ile Serbest Zaman Doyum Düzeyi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Manisa.
• Erdemli, E. & Yaşartürk F. (2020). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin serbest zaman doyum düzeyi ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1871-1882
• Erdemli, E. (2019). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Mesleğe Yönelik Tutumu ile Serbest Zaman Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bartın.
• Gökçe, H. & Orhan, K. (2011). Serbest zaman doyum ölçeğinin türkçe geçerlilik güvenirlik çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 22(4), 139-145.
• Gökçe, H. (2008). Serbest Zaman Doyumunun Yaşam Doyumu ve Sosyodemografik Değişkenlerle İlişkisinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Gönen, M., Ceyhan, M. A., Çakır, Z., Zorba, E., & Coşkuntürk, O. S. (2022). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Rekreasyon Alanı Kullanımlarına İlişkin Engel Ve Tercihleri. The Online Journal of Recreation and Sports, 11(4), 59-76.https://doi.org/10.22282/ojrs.2022.109
• Gümüş, H., Özcan, I.Ş.I.K., Karakullukçu, Ö. & Yıldırım, İ. (2014). Ortaöğretim Kurumlarında Serbest Zaman Fiziksel Aktivite Kısıtlayıcıları. International Journal of Sport Culture and Science, 2(1), 814-825.
• Güzel, S., & Yaman, M. S.(2025). Exercise, Physical Activity, and Cognitive Development in Childhood and Adolescence: A Review. International Journal of Sport, Health, Exercise and Recreation Research (IJSHER),1(1), 38–48.http://ijsher.com/Archive/volume1-issue1/ijsher-Volume1-issue1-05.pdf
• Kadıoğlu, H. & Yıldız, A. (2012). Sağlık algısı ölçeği’nin türkçe çevriminin geçerlilik ve güvenilirliği. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 32(1), 47-53.
• Kalfa, S. (2017). Spor Bilimleri ve Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Yaşam Doyumu ve Serbest Zaman Doyumunun İncelenmesi (Uşak Üniversitesi Örneği). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Muğla.
• Karaküçük, S. (2005). Rekreasyon, Boş Zaman Değerlendirme. (5.Basım). Ankara: Gazi Kitapevi, s. 3-5, 60.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (23. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, s. 77.
• Kaya, E. & İhsan, S. (2018). Spor Yapan ve Yapmayan Engelli Bireylerin Serbest Zaman Doyumları ve Yaşam Tatminlerinin Belirlenmesi. 16. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı, 31 – 03 Kasım 2018, Antalya, s. 754.
• Kelleş, F., Kul, M., Karataş, İ., Mülhim, M. A. & Ünlü, Y. (2017). Gençlik merkezindeki serbest zaman etkinliklerine katılan bireylerin sosyal beceri düzeylerinin bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi: Adıyaman ili örneği. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), Special Issue 2, 114-141.
• Kennely, M. (2013). Contstraint Negotiations in Serious Leisure, Journal of Leasure   Research, 45(4), 466-484.
• Lakot Atasoy, K., Öncü, E. & Küçük Kılıç, S. (2015). Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarında Serbest Zaman Algısı ve Engelleri. III. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı, 5-7 Kasım 2015, Eskişehir, s. 18-23.
• Mansuroğlu, S. (2002). Akdeniz Üniversitesi Öğrencilerinin Serbest Zaman Özellikleri ve Dış Mekân Rekreasyon Eğilimlerinin Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(2), 53-62.
• Mazılı, N. & Karacabey, K. (2019). Egzersiz Yapan ve Egzersiz Yapmayan 65 Yaş Üzeri Kadınların Yaşam Doyum Düzeyleri ve Yaşam Kalitesinin Araştırılması. II. Dünya Spor Bilimleri Araştırmaları Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı, 21 – 24 Mart 2019, Manisa, s. 474-486.
• Mikolajczyk, R. T. (2008). Factors associated with self-rated health status in university students: a cross-sectional study in three European countries. BMC Public Health, 8(215), 1-10.
• Oral, B. (2018). Erciyes Üniversitesi Öğrencilerinin Sağlık Algısı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları. Tıpta Uzmanlık Tezi, Erciyes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Kayseri.
• Özdemir, B. (2018). Sağlık Algısı ve Sağlık Kullanımı İlişkisi: Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Özgün, A., Yaşartürk, F., Ayhan, B., & Bozkuş, T. (2017). Hentbolcuların spora özgü başarı motivasyonu ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 3 (Special Issue 2), 83-94.
• Say, C. (2013). İşitme Engellilerde Spor Eğitimi ve Serbest Zaman Aktivite Doyumu (İstanbul İli Örneği). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Sönmez, A. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Serbest Zaman Doyumu ile Üniversite Yaşamına Uyum İlişkisinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Tezcan, E. & Bayrakdaroğlu, Y. (2018). Üniversite Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı ve Serbest Zaman Doyum Düzeyi. 16. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı, 31 – 03 Kasım 2018, Antalya,  s. 902.
• Tuğut, N. & Bekar, M. (2008). Üniversite öğrencilerinin sağlığı algılama durumları ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(3), 17-26.
• Yalnızoğlu Çaka, S., Topal, S., Karakaya Suzan, Ö., Çınar, N. & Altınkaynak, S. (2017). Hemşirelik öğrencilerin sağlık algısı ile özgüvenleri arasındaki ilişki. Journal of Human Rhythm, 3(4), 198-203.
• Yaşartürk, F., Akay, B. & Ayhan, B. (2021). The relationship between leisure management and exam anxiety levels of university students. Pakistan Journal of Medical and Health Sciences, 15(10), 2915–2921.
• Yazgeç, G. (2019). Doğa ve Macera Rekreasyonu Etkinliklerine Katılan Bireylerin Serbest Zaman Doyumu ve Mutluluk Düzeylerinin İncelenmesi: Fethiye Destinasyonu Örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans                 Tezi, Manisa.
• Yel, K., Şencan, D., Güzel, S., & Erkılıç, A. O. (2024). Physical activity, nutrition, and healthy living. International Journal of Health, Exercise, and Sport Sciences (IJOSS), 1(3), 15-28. https://www.ijoss.org/Archive/ijoss-Volume1-issue3-02.pdf
• Yücel, A. S., Kılıç, B., Korkmaz, M. & Gümüşdağ, H. (2013). Bireylerin Spor Aktiviteleri ve Sağlık Algısının İstatistiksel Olarak Kıyaslı Ortopedik Sağlık Analizi: Uygulamalı Örneği. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 9(3), 59-77.