Üniversite Öğrencilerinin Rekreasyonel Spor İyi Oluş ve Akademik Aidiyeti Arasındaki İlişki*

The Relationship between Recreational Sport Well-Being and Academic Engagement Among University Students

Eslem ÖZDEN¹, Fatih YAŞARTÜRK²

*Correspondence: Fatih YAŞARTÜRK fatihyasarturk@gmail.com

¹Bartın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bartın, Türkiye, 0009-0001-0878-8985
²Bartın Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Bartın, Türkiye, 0000-0003-4934-101X

DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.17689066

https://www.ijoss.org/Archive/issue2-volume2/ijoss-Volume2-issue2-29.pdf

Download Full Text
Received / Gönderim: 01.02.2025 Accepted / Kabul: 30.05.2025 Published / Yayın: 30.06.2025

• Bu çalışma Fatih YAŞARTÜRK danışmanlığında yürütülen Eslem ÖZDEN’e ait yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Abstract

The aim of this study is to examine university students’ recreational sport well-being and academic belonging in relation to various demographic variables and to test the relationships among these variables. The research group consists of 509 students selected through the convenience sampling method from a total of 874 students enrolled in the Faculty of Sport Sciences at Bartın University during the 2023-2024 academic semester. The study employed the relational survey model, which is one of the general survey designs. In the study, personel information form, the “Recreational Sport Well-Being Scale (RSWBS)” and the “Academic Engagement Scale (AES)” were used as data collection instruments. Descriptive statistics, independent samples t-test, one-way ANOVA, and Pearson correlation analyses were used in the analysis of the data. A positive and low-level significant relationship was found between the age variable and the sub-dimensions of the RSWBS in the study. Similarly, a positive and low-level significant relationship was found between the age variable and the sub-dimensions of AES, and “class participation, access to library and resources” and “communication with faculty members” whereas no significant relationship was observed with the “participation in scientific and cultural activities” sub-dimension. No significant differences were found between the sub-dimensions of the RSWBS and the sub-dimensions of the AES based on participants’ perceived family income levels. No significant differences were found among the sub-dimensions of the RSWBS based on the variable of academic advancement intention, whereas significant differences were observed among the sub-dimensions of the AES. According to the correlation results between the sub-dimensions of the RSWBS and the AES, all sub-dimensions were found to be positively correlated with each other at low to moderate levels. In conclusion, it can be stated that participation in recreational sports activities enhances individuals’ psychological, social, and physical well-being, thereby strengthening their sense of academic belonging. Engaging university students in structured recreational activities during their leisure time may contribute to establishing a stronger connection with the academic environment, fostering identification with institutional identity, and promoting more active participation in the educational process.

Keywords: Recreational Sport Well-Being, Academic Belonging, University Students.

ÖZ

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin rekreasyonel spor iyi oluş ve akademik aidiyet düzeyini çeşitli demografik değişkenlere göre incelemek ve değişkenler arasındaki ilişkiyi test etmektir. Araştırma grubunu, 2023-2024 akademik yılında Bartın Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören 874 öğrenciden kolayda örneklem yöntemine göre seçilen 509 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, “Rekreasyonel Spor İyi Oluş Ölçeği (RSİOÖ)” ve “Akademik Aidiyet Ölçeği (AAÖ)” kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü ANOVA ve pearson korelasyon analizleri kullanılmıştır. Araştırmanın yaş değişkeni ve RSİOÖ alt boyutları arasında pozitif yönde ve düşük düzeyde anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Benzer şekilde yaş değişkeni ile AAÖ “derse katılım, kütüphane ve kaynak erişimi” ve “öğretim üyeleriyle iletişim” alt boyutları arasında pozitif yönde ve düşük düzeyde anlamlı ilişki tespit edilirken, “bilimsel ve kültürel etkinliklere katılım” alt boyutu arasında anlamlı ilişki tespit edilmemiştir. Katılımcıların aile gelir hissiyatı değişkenine göre RSİOÖ alt boyutları ve AAÖ alt boyutları arasında anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Akademik yönde ilerleme değişkenine göre ise RSİOÖ alt boyutları arasında anlamlı farklılık tespit edilmezken AAÖ alt boyutları arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Katılımcıların RSİOÖ ve AAÖ alt boyutları arasında yapılan korelasyon sonuçlarına göre tüm alt boyutların birbirleriyle düşük, orta düzeyde ve pozitif yönde ilişki tespit edilmiştir. Sonuç olarak rekreasyonel spor etkinliklerine katılımın bireylerin psikolojik, sosyal ve fiziksel iyi oluş düzeylerini artırarak akademik aidiyet duygusunu güçlendirdiği söylenebilir. Üniversite öğrencilerin serbest zamanlarını yapılandırılmış rekreasyonel faaliyetlerle değerlendirmeleri, akademik ortamla daha güçlü bir bağ kurmalarına, kurumsal kimlikle özdeşleşmelerine ve eğitim süreçlerine daha aktif katılım sağlamalarına katkıda bulunabilir.

Anahtar Kelimeler: Rekreasyonel spor iyi oluş, Akademik aidiyet, Üniversite öğrencileri.

APA 7 Citation

Özden, E., & Yaşartürk, F.(2025). The Relationship between Recreational Sport Well-Being and Academic Engagement Among Universıty Students . International Journal of Health, Exercise, and Sport Sciences (IJOSS), 2(2), 348–364. https://www.ijoss.org/Archive/issue2-volume2/ijoss-Volume2-issue2-29.pdf

References / Kaynaklar

• Akdoğan, U. S. (2024). Veteran basketbolcuların rekreasyonel spor iyi oluşları ile yaşam tatmini ilişkisini incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Antrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Akman Özdemir, P. (2023). Akademik güdülenme ile üniversiteye aidiyet duygusu arasındaki ilişki. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 6(2), 150-160. https://doi.org/10.32329/uad.1156530
• Altınsoy, F., Karakaya-Özyer, K. (2018). Liseli ergenlerde okula aidiyet duygusu: Umutsuzluk ve yalnızlık ile ilişkileri. Elementary Education Online, 17(3), 1-14. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466429
• Bakar, M., Yaşartürk, F.  (2023). Serbest zaman doyumu ve duygusal zekâ düzeyi arasındaki ilişki. CBÜ Journal of Physical Education and Sport Sciences. 18(1), 124-137. https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1206424
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2021). Bilimsel Araştırma Yöntemleri 31. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2020). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. 9. Baskı, Ankara: Pegem Akademi
• Chan, Y. K. (2016). Investigating the relationship among extracurricular activities, learning approach and academic outcomes: A case study.  Active Learning in Higher Education, 17(3), 223-233. https://doi.org/10.1177/1469787416654795
• Cohn, M. A., Fredrickson, B. L., Brown, S. L., Mikels, J. A., Conway, A. M. (2009). Happiness unpacked: Positive emotions increase life satisfaction by building resilience. Emotion, 9(3), 361–368. https://doi.org/10.1037/a0015952
• Coşkuntürk, O. S., Kurcan, K., Yel, K., & Güzel, S. (2023). Teknolojik gelişmelerin hareketsiz yaşama ve çocuklarda psiko-motor gelişime etkileri. Dede Korkut Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 48-59. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dksbd/issue/77859/1309808
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (4th ed.). Londra: Pearson Education.
• Çam, B. (2024). Bir serbest zaman aktivitesi olarak doğa yürüyüşüne katılan bireylerin rekreasyonel spor iyi oluşları ile sosyalleşme ilişkilerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Antrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Çerit, G. (2023). Investigation of recreational sports well-being levels in individuals who engage in functional training. International Journal of Holistic Health, Sports and Recreation, 2(2), 47-58. https://doi.org/10.5281/zenodo.10327017
• Demir, C., Demir, N. (2007). Bireylerin boş zaman faaliyetlerine katılmalarını etkileyen faktörler ile cinsiyet arasındaki ilişki: Lisans öğrencilerine yönelik bir uygulama. Ege Akademik Bakış Dergisi, 6(1), 36-48.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575. https://doi.org/10.1037/0033-2909.95.3.542
• Esen, A., Aktağ, I. (2022). Öğretmen adaylarının okul aidiyeti ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. Avrasya Spor Bilimleri Araştırmaları, 7(2), 100-108. https://doi.org/10.29228/ERISS.24
• Finn, J. D., Voelkl, K. E. (1993). School characteristics related to student engagement. The Journal of Negro Education, 62(3), 249-268. https://doi.org/10.2307/2295464
• Forrester, S. (2015). Benefits of collegiate recreational sports participation: Results from the 2013 NASPA Assessment and Knowledge Consortium study. Recreational Sports Journal, 39(1), 2-15. https://doi.org/10.1123/rsj.2015-0005
• Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C., Paris, A. H. (2004). School engagement: Potential of the concept, state of the evidence. Review of Educational Research, 74(1), 59-109. https://doi.org/10.3102/00346543074001059
• Freeman, T. M., Anderman, L. H., Jensen, J. M. (2007). Sense of belonging in college freshmen at the classroom and campus levels. Journal of Experimental Education, 75(3), 203-220. https://doi.org/10.3200/JEXE.75.3.203-220
• George, D. (2003). SPSS for windows step by step: A simple study guide and reference. Londra:Pearson Education
• Gönen, M., Ceyhan, M. A., Çakır, Z., Zorba, E., & Coşkuntürk, O. S. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin rekreasyon alanı kullanımlarına ilişkin engel ve tercihleri. The Online Journal of Recreation and Sports, 11(4), 59-76. https://doi.org/10.22282/ojrs.2022.109
• Gönener, A., Öztürk, A., Yılmaz, O. (2017). Kocaeli Üniversitesi spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin mental(psikolojik) iyi olma düzeylerinin mutluluk düzeylerine etkisi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 44-55.
• Green, S. B., Salkind, N. J. (2008). Using SPSS for Windows and Macintosh: Analyzing and Understanding Data. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
• Gümüşay, M., Koç, M. C., Turhan, M. (2023). Kick boks sporcularının rekreasyonel spor iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Spor Bilimleri Öğrenci Çalışmaları, 5(1), 46-59.
• Hagerty, B. M., Lynch-Sauer, J., Patusky, K. L., Bouwsema, M., Collier, P. (1992). Sense of belonging: A vital mental health concept. Archives of Psychiatric Nursing, 6(3), 172-177. https://doi.org/10.1016/0883-9417(92)90028-H
• Henderson, K. A., Sivan, A. (2018). Leisure from international voices. Champaign: Sagamore-Venture Publishing.
• Huang, M. J. (2002). Report of doubling sports population of Kaohsiung in 2002. Taipei, Taiwan: National Council on Physical Fitness and Sports of the Republic of China. https://doi.org/10.2114/jpa.21.11
• İrhan, G. (2023). Psikolojik iyi oluş ve sosyal görünüş kaygısının beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarında iletişim becerisine etkisi. Egzersiz ve Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 75-88.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Keen, C., Hall, K. (2009). Engaging with difference matters: Longitudinal student outcomes of co-curricular service-learning programs. The Journal of Higher Education, 80(1), 59-79. https://doi.org/10.1080/00221546.2009.11772130
• Kenioua, M., Boumasjed, A. E. (2016). Sport and mental health level among university students. Physical Education of Students, 20(3), 39-42. https://doi.org/10.15561/20755279.2016.0305
• Kılıç, S., Öksüz, Y. (2020). Üniversite öğrencilerinin yetersizlik duygusu ile genel aidiyet düzeyleri arasındaki ilişki. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 216-225. https://doi.org/10.7822/omuefd.804719
• Kırtepe, A., Çetinkaya, T. (2024). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinde rekreasyonel spor iyi oluş ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki. Spor Eğitim Dergisi, 8(3), 113-123. https://doi.org/10.55238/seder.1541766
• Kızılkaya, H. (2021). Üniversite öğrencilerinin toplumsal kökenlerinin akademik aidiyetleriyle ilişkisi. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitimin Kültürel Temelleri Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Kızılkaya, H., Doğan, İ. (2022). Üniversite öğrencilerine yönelik Akademik Aidiyet Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 12(1), 60-68. https://doi.org/10.5961/higheredusci.954289
• Koç, M. C. (2022). Rekreasyonel spor iyi oluş ölçeği (RSİOÖ) Türkçe versiyonu: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Journal of Recreation and Turism Research, 9(4), 86-97. https://doi.org/10.5281/zenodo.7494871
• Koçan, N. (2007). Geleneksel sporlarımızdan ciritin rekreasyon amacı ile günümüze uyarlanması. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 2, 31-39.
• Kuykendall, L., Tay, L., Ng, V. (2015). Leisure engagement and subjective well-being: A meta-analysis of experience sampling and diary studies. Psychological Bulletin, 141(6), 1350-1364. https://doi.org/10.1037/a0038508
• Kuykendall, L., Tay, L., Ng, V. (2019). The role of leisure in subjective well-being: A meta-analysis of leisure engagement and subjective well-being. Psychological Bulletin, 145(4), 276-302. https://doi.org/10.1037/a0038508
• Küçüker, K. (2022). Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin akademik başarılarının yordanmasında akademik motivasyon, öz yeterlik ve mükemmeliyetçiliğin etkisinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Balıkesir.
• Ludeman, R.  B. ve Schreiber, B.  (Ed.). (2020).  Student affairs and services in higher education: Global foundations, issues, and best practices (3rd ed.). Berlin: Deutsches Studentenwerk (DSW) Publishers.
• Pi, L. L., Chang, C. M., Lin, H. H. (2022). Development and validation of recreational sport well-being scale. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(14), 8764. https://doi.org/10.3390/ijerph19148764
• Ryan, R. M., Deci, E. L. (2000). The darker and brighter sides of human existence: Basic psychological needs as a unifying concept. Psychological Inquiry, 11(4), 319-338. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_03
• Seligman, M. E. P. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and wellbeing. New York: Free Press.
• Skinner, E. A., Kindermann, T. A., Furrer, C. J. (2009). A motivational perspective on engagement and disaffection, conceptualization and assessment of children’s behavioral and emotional participation in academic activities in the classroom. Educational and Pscyhological Measurement, 69(3), 493-525. https://doi.org/10.1177/0013164408323233
• Suhlmann, M., Sassenberg, K., Nagengast, B., Trautwein, U. (2018). Belonging mediates effects of student-university fit on well-being, motivation, and dropout intention. Social Psychology, 49(1), 16-28. https://doi.org/10.1027/1864-9335/a000325
• Tinto, V. (1993). Leaving College: Rethinking the Causes and Cures of Student Attrition. Chicago: University of Chicago Press. https://doi.org/10.7208/chicago/9780226922461.001.0001
• Topuz, C. (2013). Üniversite öğrencilerinde özgeciliğin öznel iyi oluş ve psikolojik iyi oluş ile ilişkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Ünaldı, G. (2023). Üniversite öğrencilerinin deprem sonrası eğlence amaçlı spor kaynaklı iyilik hallerinin belirli değişkenler doğrultusunda belirlenmesi. Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(3), 107-117.
• Vural, M. (2024). Üniversite öğrencilerinin akademik aidiyetleri ile akademik erteleme davranışları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi Ana Bilim Dalı, Zonguldak.
• Wankel, L. A., Wankel, C. (Ed.). (2016). An overview of integrating curricular and co-curricular endeavors to enhance student outcomes. In Integrating curricular and co-curricular endeavors to enhance student outcomes (pp. 3-12), Emerald Group Publishing Limited. https://doi.org/10.1108/978-1-78635-064-020161001
• Waterman, A. S. (1993). Two conceptions in happiness: Contrasts of personal expressiveness (eudiamonia) and hedonic enjoyment. Journal of Personality and Social Psychology, 64, 678-691. https://doi.org/10.1037/0022-3514.64.4.678
• Wilson, D., Jones, D., Kim, M. J., Allendoerfer, C., Bates, R., Crawford, J., Floyd-Smith, T., Plett, M., Veilleux, N. (2014). The link between cocurricular activities and academic engagement in engineering education. Journal of Engineering Education, 103(4), 625-651. https://doi.org/10.1002/jee.20057
• Yaşartürk, F., Akay, B. ve Ayhan, B. (2021). The relationship between leisure management and exam anxiety levels of university students. Pakistan Journal of Medical and Health Sciences, 15(10), 2915-2921. https://doi.org/10.53350/pjmhs2115102915
• Yaşartürk, F., Akay, B., Kul, M. (2022). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman faaliyetlerine yönelik engel ile baş etme ve saldırganlık davranışlarının incelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 216-229. https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1128967
• Yazıcı, S. Y. (2024). Rekreasyonel spor iyi oluş ile mutluluk ilişkisi: Rekreatif amaçlı tenis oynayanlar üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Antrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Yel, K., Şencan, D., Güzel, S., & Erkılıç, A. O. (2024). Physical activity, nutrition, and healthy living. International Journal of Health, Exercise, and Sport Sciences (IJOSS), 1(3), 15-28. https://www.ijoss.org/Archive/ijoss-Volume1-issue3-02.pdf
• Yıldız, S. (2024). Rekreasyonel spor iyi oluş ile depresyon ilişkisi: Doğa yürüyüşüne katılan bireyler üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Antrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Yurcu, G. (2019). KOBİ Çalışanlarının Rekreasyon Alışkanlıkları ve Psikolojik İyi Olma Durumları Üzerine Bir Araştırma. Journal of Recreation and Tourism Research, 6, 25-38. https://doi.org/10.31771/jrtr.2019.13