Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, İş Tatmini, Yaşam Tatmini ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişki: Fitness Antrenörleri Örneği

The Relationship Between Organizational Citizenship Behavior, Job Satisfaction, Life Satisfaction and Psychological Well-Being: Example of Fitness Trainers

Gökhan Aydın¹, Metin Argan²

¹ Atatürk University, Faculty of Sport Sciences, Department of Sports Management, Erzurum, Türkiye https://orcid.org/0000-0001-6183-3688  gokhan.aydin@atauni.edu.tr
²Eskişehir Technical University, Faculty of Sport Sciences, Department of Sports Management, Eskişehir, Türkiye https://orcid.org/0000-0002-9570-0469 margan@eskisehir.edu.tr

*** Bu çalışma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesinde hazırlanan yüksek lisans tezinden üretilmiştir

Doi:

https://www.ijoss.org/Archive/issue2-volume3/ijoss-Volume2-issue3-28.pdf

Received / Gönderim: 10.08.2025 Accepted / Kabul: 27.09.2025 Published / Yayın: 24.10.2025

Abstract

This study investigates the relationships among job satisfaction, life satisfaction, psychological well-being, and organizational citizenship behavior of trainers working in fitness and sports centers, as well as whether these variables differ according to demographic characteristics. Data were collected through surveys from 424 trainers (90 female, 334 male) reached via convenience sampling from various provinces of Turkey. The Job Satisfaction Scale, originally developed by Brayfield and Rothe (1951) and later reduced to five items by Judge et al. (2006), the Life Satisfaction Scale developed by Diener et al. (1985), the Psychological Well-Being Scale developed by Diener et al. (2010) and adapted into Turkish culture by Telef (2013), and the Organizational Citizenship Behavior Scale developed by Basım and Şeşen (2006) were employed as measurement instruments. Data were analyzed using descriptive statistics, independent samples t-test, one-way ANOVA, and Pearson correlation method in SPSS 25.0. The findings revealed that organizational citizenship behavior, particularly in the “participation and belonging” sub-dimension, showed a significant difference in favor of males, while no gender differences were observed in job satisfaction, life satisfaction, or psychological well-being. In terms of marital status, married trainers scored higher than singles across all variables. Additionally, trainers aged 30 and above had the highest means, whereas those aged 20 and below had the lowest. Strong positive correlations were identified among the variables. In conclusion, fostering a positive organizational climate, recognizing employee contributions, and adopting fair practices are recommended, and the importance of mentoring and work–life balance programs for young and single trainers is emphasized.

Keywords: Organizational Citizenship Behavior, Job Satisfaction, Life Satisfaction, Psychological Well-Being.

ÖZ

Bu araştırma, fitness ve spor merkezlerinde görev yapan antrenörlerde iş tatmini, yaşam tatmini, psikolojik iyi oluş ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkileri ve bu değişkenlerin demografik özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektedir. Türkiye’nin çeşitli illerinden kolayda örnekleme yöntemiyle ulaşılan 424 antrenörden (90 kadın, 334 erkek) anket yoluyla veri toplanmıştır. Ölçümler için Brayfield ve Rothe (1951) tarafından geliştirilen ve Judge ve arkadaşları (2006) tarafından beş maddeye indirgenen İş Tatmini Ölçeği, Diener ve arkadaşlarının (1985) Yaşam Tatmini Ölçeği, Diener ve arkadaşlarının (2010) geliştirdiği ve Telef (2013) tarafından Türk kültürüne uyarlanan Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ile Basım ve Şeşen (2006) tarafından geliştirilen Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 25.0 programında tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklemler t-testi, tek yönlü varyans analizi ve Pearson korelasyon yöntemiyle analiz edilmiştir. Bulgular, cinsiyete göre örgütsel vatandaşlık davranışının özellikle “katılım ve aidiyet” boyutunda erkekler lehine anlamlı farklılık gösterdiğini, ancak iş tatmini, yaşam tatmini ve psikolojik iyi oluş açısından fark olmadığını ortaya koymuştur. Medeni duruma göre evli antrenörler tüm değişkenlerde bekârlardan daha yüksek puan almıştır. Ayrıca 30 yaş ve üzeri gruplar en yüksek, 20 yaş ve altı gruplar ise en düşük ortalamaları göstermiştir. Değişkenler arasında güçlü pozitif ilişkiler bulunmuştur. Sonuç olarak örgütlerde pozitif bir iklimin oluşturulması, çalışan katkılarının takdir edilmesi ve adil uygulamaların benimsenmesi önerilmekte; genç ve bekâr antrenörler için mentörlük ve iş-yaşam dengesi programlarının önemi vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, İş Tatmini, Yaşam Tatmini, Psikolojik İyi oluş.