3. Bölge Futbol Hakemlerini Strese İten Faktörlerin İncelenmesi
Investigation of the Factors Causing Stress of 3rd District Football Referees
Hayri AKYÜZ 1*, Mustafa Alper MÜLHİM 2
Sorumlu Yazar : 1Bayburt Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Bayburt, Türkiye, 0000-0002-8550-6689, hayriakyuz@bayburt.edu.tr
2Bolu Abant Baysal Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Bolu, Türkiye
Doi:
https://www.ijoss.org/Archive/issue2-volume3/ijoss-Volume2-issue3-30.pdf
Download Full Text
Received / Gönderim: 19.09.2025 Accepted / Kabul: 20.10.2025 Published / Yayın: 24.10.2025
Abstract
The purpose of this study is to examine the factors causing stress of 3rd district football referees in terms of different demographic variables. The research group consists of 151 football referees working in different classifications in the 3rd region (Central and Western Black Sea Region and Central Anatolia Region). As data collection tools, “Personal Information Form” created by the researchers and the “Factors Causing Stress of Football Referees Scale” were used. The data were obtained online and analyzed in the “SPSS 23.0” program. Frequency, percentage, arithmetic mean and standard deviation values were obtained for demographic variables. T-test and ANOVA for differentiation status and Correlation test for relationship status were used. In addition, TUKEY test was used to determine the differences between groups. The level of significance was evaluated as (p<0.05) in all analyzes for the study. In the research findings, a significant difference was found in favor of female football referees in scale sub-dimensions and total scores in terms of gender variable. On the contrary, no significant difference was found in terms of the marital status variable. On the other hand, a significant difference was found in favor of football referees with undergraduate and higher education level in the scale social factors, personal factors sub-dimensions and total scores. No significant difference was found in the T test results for the variable of duty region. In the correlation test results for the age variable, a low level negative correlation was found between the age variable and external factors, social factors sub-dimensions and scale total scores. As a result of the Anova test for the classification variable, which is another finding, a significant difference in favor of the “provincial referees” was found between the “provincial referees” and “regional referee and assistant referee” groups in the social factors sub-dimension of the scale. In conclusion, in this study, which was conducted for the determination of the situation and we evaluated the factors causing stress of 3rd district football referees in terms of demographic variables, it was found that the stress levels of football referees differ in terms of some demographic variables, and some demographic variables did not differ.
Keywords: Stress, Referee, Football.
ÖZ
Bu araştırmanın amacı 3. bölge futbol hakemlerini strese iten faktörlerin farklı demografik değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırma grubunu 3. bölgede (Orta ve Batı Karadeniz Bölgesi ile İç Anadolu Bölgesi) farklı klasmanlarda görev yapan 151 futbol hakemi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” ve “Futbol Hakemlerini Strese İten Faktörler Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler online ortamda elde edilerek “SPSS 23.0” programında analiz edilmiştir. Demografik değişkenler için frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri elde edilmiştir. Farklılaşma durumlarına yönelik T-testi ve ANOVA, ilişki durumlarına yönelik Korelasyon testi yapılmıştır. Ayrıca, gruplar arasındaki farklılıkları belirlemek için TUKEY testi kullanılmıştır. Araştırmaya yönelik bütün analizlerde anlamlılık seviyesi (p<0,05) olarak değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularında, cinsiyet değişkeni açısından ölçek alt boyutları ve toplam puanlarında kadın futbol hakemleri lehine anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Bunun aksine, medeni durum değişkeni açısından anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Diğer taraftan, ölçek sosyal faktörler, kişisel faktörler alt boyutları ve toplam puanlarında lisans ve üstü düzeyde eğitime sahip futbol hakemleri lehine anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Görev bölgesi değişkenine yönelik yapılan T testi sonuçlarında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Yaş değişkenine yönelik yapılan korelasyon testi sonuçlarında, yaş değişkeni ile dış faktörler, sosyal faktörler alt boyutları ve ölçek toplam puanları arasında negatif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Görev yılı değişkeni ile dış faktörler, sosyal faktörler alt boyutları ve ölçek toplam puanlarında ağırlıklı olarak görev yılı düşük olan futbol hakemleri lehine anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bir diğer bulgu olan klasman değişkenine yönelik yapılan Anova testi sonucunda, ölçek sosyal faktörler alt boyutunda “il hakemleri” ile “bölgesel hakem ve yardımcı hakem” grupları arasında “il hakemleri” lehine anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Sonuç olarak, durum tespitine yönelik olarak yapılan ve 3. bölge futbol hakemlerini strese iten faktörleri demografik değişkenler açısından değerlendirdiğimiz bu çalışmada, futbol hakemlerinin stres düzeylerinin bazı demografik değişkenler açısından farklılık gösterdiği ve ilişki tespit edildiği, bazı demografik değişkenlerin ise farklılık göstermediği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Stres, Hakem, Futbol.